Bizim Blog - Windows Phone 7 Development dünyası ve ilk uygulamamız

Windows Phone 7 Development dünyası ve ilk uygulamamız

Windows Phone 7 için developer araçları bir süre önce MIX konferansında duyurulmuştu. Bu yazımızda söz konusu araçlara bir giriş yaparak WP7 ortamında Silverlight'ın durumuna genel bir bakış atacağız. İlk olarak tabi ki WP7 development yapabilmemiz için bilgisayarımıza yüklememiz gereken araçlar söz konusu. Bunlardan ilki Visual Studio'nun bir türevini içerisinde Phone7 için özel bir Visual Studio Express sürümü.

Windows Phone Developer Tools CTP

Yazılım geliştirme tarafı için Developer Tools yeterli olurken tasarım noktasında tabi her zamanki gibi Expression Blend'e ihtiyacımız olacak. O nedenle şu anda elde bulunan seçenek ancak Blend 4 RC üzerine aşağıdaki yüklemeleri yapmak.

Expression Blend Add-in Preview 2 for Windows Phone
Expression Blend Software Development Kit (SDK) Preview 2 for Windows Phone

Gerekli yüklemeleri tamamladıktan sonra sisteminizde Visual Studio 2010 haricinde bir de "Visual Studo 2010 Express for Windows Phone" bulunacaktır. Yazılımın özellikle Express olarak adlandırılmasının anlamlı bir nedeni var. WP7 için hem Blend hem de Visual Studio tarafı yazılımlar son haline geldiğinde dahi tamamen ücretsiz olarak dağıtılacak. Böylece yazılım geliştiriciler rahatlıkla bu platforma geçiş yapabilecekler.

File / New Project dediğimizde....

Yüklemeleri bitirdiğiniz gibi ilk yapacağınız şey tabi ki hemen "File / New Project" menüsüne gitmek olacak. Windows Phone 7 için development ortamı olan Visual Studio sürümünde File / New Project dediğimizde karşımıza iki seçenek geliyor. Bunlardan biri Silverlight, ikincisi ise XNA. Gördüğünüz üzere başka herhangi bir seçenek de yok. Konunun özüne dönersek Windows Mobile 6.x sürümlerinde çalışan hiçbir uygulama WP7'de çalışmayacak ve aynı tarz ile uygulama geliştirilemeyecek. İtiraf etmek gerekirse bu epey radikal bir hareket fakat bir o kadar da anlamlı ve güzel. İleriki adımlarda ilk uygulamamızı yarattığımızda da göreceksiniz ki Microsoft'un bu platformda yapmaya çalıştığı şey aslında herşeyi biraz daha düzene sokup, kuralları da belirleyerek toplam kullanıcı deneyimi kalitesinin artmasını sağlayacak şekilde yazılımcı ve tasarımcıları yönlendirmek. Bu yeni "New Project" penceresi aslında bize şu mesajı veriyor; "WP7 için uygulama geliştirecekseniz tek platformunuz Silverlight, eğer Oyun geliştireceksiniz platformunuz XNA!"

Ufak bir kişisel deneyim paylaşımı....

İlginç bir alt başlık attığımın farkındayım. Şimdi yukarıdaki manzaraya baktığımızda en azından biliyoruz ki XNA için Hardware Acceleration şart. Aynı şekilde WP7'de Silverlight ta bu HW'a sahip. Fakat acaba nasıl? Gerçekten güzel olacak mı? gibi sorular eminim ki içinizi kemiriyordur (en azından benim öyleydi). Son Amerika ziyaretimde aslında pek de yeni bir ürün sayılmayacak Zune HD'lerden satın aldım. İlk fırsatta onunla ilgili de bir inceleme yayınlamayı düşünüyorum blogumda. Zune HD hali hazırda NVIDIA'nın Tegra chipseti ile gelen Multitouch Capacitive ekrana sahip ilginç bir cihaz. En güzeli ne? Üzerinde XNA oyunları çalışıyor! Keşke ülkemizde de Zune HD satışı olsaymış Avrupa'da bile maalesef belirli ülkelerde var. Özetle çok uzatmadan hikayeyi şöyle özetliyim, cihazın ne kadar rahat ve yüksek performans ile XNA oyunlarını çalıştırdığını emin olun tahmin edemezsiniz. Ben ilk denediğimde ağzım açık kaldı ve işte o an! Windows Phone 7'ye inanmaya başladım! WP7 sadece telefon özelliği eklenmiş bir Zune HD bile olmaz emin olun çok büyük ses getirecek! Cümlelerle anlatmak zor fakat ümidinizi kaybetmeyin! ;)

İlk WP7 projemiz....

İlk WP7 projemizde "Windows Phone Application" proje şablonunu kullanacağız. Diğer şablonlardan biri zaten klasik Class Library diğeri ise bazı hazır kodlar da içeren ve sisteme hızlı göz atmanızı sağlayan sample şablon gibi birşey özünde. İçi en boş olan şablon "Windows Phone Application" ile başladığımızda karşımıza her zaman alıştığımız XAML kodunun yanında da "Preview" ekranı geliyor. Tabi bu sefer Preview ekranı biraz farklı çünkü malum bir telefon uygulaması geliştiriyoruz ve bu nedenle Visual Studio da bize tasarımı bir telefon ekranında gösteriyor. Hatta ekranda gördüğümüz yazıların da sanki renkleri büyüklükleri vs ayarlı gibi duruyor değil mi? İşte WP7 ile gelen tasarım şablonu aynen bu şekilde. Genelde beklenen tüm uygulama geliştiricilerin bu tasarım öğelerine istisnalar hariç olabildiğince sadık kalmaları. Böylece ne gibi uygulama geliştirilerse geliştirilsin tüm uygulamalar özellikle son kullanıcı tarafından bir sistemin parçası şeklinde algılanabilecek. Yarattığımız bu yeni projede bulunan bütün renkler ve stiller uygulama içerisinde Resource olarak App.Xaml içerisinde duruyor.

[App.Xaml]

 ......
xmlns:phoneNavigation="clr-namespace:Microsoft.Phone.Controls;assembly=Microsoft.Phone.Controls.Navigation">

<Application.RootVisual>

    <phoneNavigation:PhoneApplicationFrame x:Name="RootFrame" Source="/MainPage.xaml"/>

</Application.RootVisual>
........

App.xaml içerisinde önemli kısımlardan bir tanesi yukarıda. Koddan da anlaşılabileceği üzere aslında uygulama WP7'de ilk başlatıldığında açılacak XAML dosyasının XAP içerisinde Uri'siniz burada vermeniz gerekiyor. Özünde XAML koduna daha da dikkatli bakarsak sanki SL'deki Navigation API gibi birşeyler var değil mi? Çünkü normal SL uygulamalarında biz RootVisual olarak bir UserControl verirken burada PhoneApplicationFrame adında bir nesne verilmiş ve söz konusu nesnenin de başlangış Source'u MainPage.Xaml olarak gösterilmiş. Aynı Navigation API mantığı ;) Zaten en üstteki XMLNS tanımında kullanılan Assembly'den de bunun sadece Phone uygulamalarına özel olduğunu görebiliriz.

Yarattığımız bu sıfır projeye şöyle genel bir bakacak olursa içerisinde alıştığımız Silverlight uygulamalarında farklı olarak Background.png ve ApplicationIcon.png gibi iki resmin olduğunu görüyoruz ilk aşamada. Bu PNG'lerden biri uygulaman telefon içerisinde programlar listesinde gözükecek ikonuyken diğeri ise eğer uygulama telefonun ana ekranına pinlenirse gözükecek olan ikon oluyor. Bir diğer ek gelen dosya ise yine WP7'ye özel uygulama özelliklerine ait ayarların saklı olduğu WMAppManifest.xml dosyası. Bu dosya ile ilgili ayarları aslında projesine sağ tıklayarak gelen menüden "Properties"i seçerek de yapabilirsiniz.

WP7 için yaratılan bir SL projesinin özellikleri baktığımızda şu anda tek garip gelen seçenek "Supports central settings" seçeneği oluyor. Nedir acaba bu? Şu an için bu özellik MIX ile beraber duyurulan Developer Tools ve Runtime'a dahil edilmiş değil. Fakat ileride uygulama içerisindeki bir "Ayarlar" sayfasının doğrudan telefonun kendi "Settings" menüsüne eklenmesini sağlayacak olan Chechbox şimdiden karşınızda diyebiliriz. Hatta işaretlediğiniz şu anda simülatör'de de uygulamanızı telefonun ayarlar sayfasında görebiliyorsunuz fakat şimdilik sadece ismi gözüküyor.

Uygulamayı çalıştırırken...

Uygulamanızı geliştirirken her zamanki Silverlight bilginizi kullanabilirsiniz. Hiçbir farkı yok. Çalıştırırken ise tabi ki bir WP7 simülatörüne ihtiyacınız olacak. Simülatör zaten Developer Tools ile birlikte bilgisayarınıza yüklenmiş oluyor o nedenle hemen F5'e basarak uygulamayı çalıştırabilirsiniz. Simülatörü her defasında kapatmanıza gerek yok, Visual Studio'dan da Debug'ı durdurup sonra aynı simülatör kopyasını kullanmaya devam edebilirsiniz. Bu noktada dikkat etmeniz gereken ufak bir detay var. Simülatör hali hazırda aslında bir sanal makine yani :) yani aslında bir simülatör değil sanallaştırılmış bir WP7 işletim sistemi çalıştırıyorsunuz test esnasında. O nedenle eğer bir sanal makine kullanıyorsanız sistem çalışmayacaktır :( Test fiziksel bir makineye geçmeniz gerekecek ve unutmayın tüm bunlar yayınlanmamış ürünler o nedenle normal kullandığınız işletim sistemi kopyalarına da yüklememenizde büyük fayda var.

Expression Blend tarafında neler oluyor?

Expression Blend de kendi tarafında tabi ki WP7 desteği ile geliyor. Özellikle App.xaml içerisinde gelen stillere sahip kontrolleri sahneye yerleştirme konusunda Blend'in sağladığı kolaylıklar vazgeçilemez şeyler. Artık bildiğiniz tüm Silverlight animasyonlar ve herşey bire bir aynı şekilde WP7 üzerinde de çalışıyor.

Önümüzdeki dönemde sizlerle WP7 üzerinde SL development konusunda makalelerimi paylaşmaya devam edeceğim fakat tüm bu süreçte unutmamamız gereken bir nokta var. WP7 şu anda hala bebek yaşlarını yaşıyor hatta belki de cenin :) o nedenle özellikle Silverligt dünyasında daha önce deneyimi olanlara söylemem gerek ki karşılaşacağınız eksikler olacaktır ve bunların hepsinin son yayınlanan sürümde toparlanacağı söylemi söz konusu. O nedenle şimdilik bu yapıyı bir "oyun alanı" olarak değerlendirmeniz ve ileriki sürümlere kadar deneyim edinme amacıyla kullanmanız doğru olur.

Hepinize kolay gelsin.
Daron Yöndem